De zomerhemel van 2023

Wie in de zomer de sterrenhemel goed wil waarnemen, moet tegen laat naar bed gaan kunnen! Het duurt zeker tot 23.30 uur voordat het donker genoeg is om goed waar te nemen. Maar je krijgt er wel wat voor terug. Elk seizoen heeft zijn eigen topics, zo ook de zomertijd.

Je kunt het best beginnen in het oosten met het spotten van de drie heldere sterren die de zogenaamde “Zomerdriehoek” vormen. Dat zijn Vega (hoofster van De Lier), Deneb (hoofdster van de Tweelingen) en Altair (hoofdster van Arend). Aan de oostelijke hemel springen die er duidelijk uit.

De eerste uitdaging vormt dan meteen het bekijken van de Ringnevel (Messier 57) in De Lier. Dit kleine ringvormige neveltje is het restant van een ontplofte ster en staat ongeveer halverwege de sterren betha en gamma van de Lier. Begin met een lage vergroting om dit kleine object eerst te vinden en voer daarna de vergroting op!

Messier 57, foto: Andries Boone

Een tweede must-see object voor de zomer is de Halternevel (Messier 27), ook wel Dumbbell nevel genoemd. M27 ligt globaal tussen het sterrenbeeld Zwaan en Arend, dichtbij het sterrenbeeldje Pijl. Een goed vertrekpunt om M27 met starhopping te vinden is de dubbelster Albireo, de kop van de Zwaan. De Halternevel is te vinden tussen Albireo en het sterrenbeeldje Dolfijn in. 

Messier 27, foto : Andries Boone

De dubbelster Albireo is op zichzelf al een bezienswaardigheid omdat die in het oculair uit een blauwe en een gele ster naast elkaar blijkt te bestaan!

Foto: “Sterren aan de nachtelijke hemel”

Een zomers sterrenbeeld dat zeer de moeite waard is, staat op onze breedte helaas nogal laag bij de horizon: het Dierenbeeld Schorpioen (Scorpio), met als pareltje de hoofdster Antares, die echt prachtig staat te twinkelen en daarbij diverse kleuren lijkt aan te nemen.

Een zelfde lot treft het Dierenriem beeld Boogschutter (Sagittarius), dat in het centrum van de Melkweg ligt. Met een vrije horizon moet het op een donkere nacht wel lukken om hier een glimp van op te vangen, hoewel je dit -net als bij de Schorpioen met Antares- eigenlijk beter op vakantie in een van de zuidelijke landen (Frankrijk, Oostenrijk, Griekenland e.d.) kunt doen.

De zomer is ook de tijd om z bolhopen te bekijken. Dit zijn verzamelingen van zo’n 100.000 sterren die fysiek ook echt bij elkaar horen. De meest opvallende en bekendste is Messier 13 in het sterrenbeeld Hercules. Echt de moeite waard om te zien. Ook in Hercules staat M92, ook de moeite waard, maar minder spectaculair dan M13.

Hercules, foto: “Sterren aan de nachtelijke hemel”

Een bijzondere gebeurtenis in de zomer is natuurlijk de meteorenregen Perseïden op 12 en 13 augustus. Dit is naast de Geminiden in december de belangrijkste meteorenregen van het jaar omdat op het hoogtepunt wel zo’n 80 meteoren per uur zichtbaar moeten zijn. Waarnemen gaat het beste met het blote oog in een verstelbare ligstoel met de blik op het sterrenbeeld Perseus in het  noordoosten gericht. Dit is het verdwijnpunt op radiant waar de meteoren vandaan lijken te komen.

Impressie van de Perseïden, foto: Wikipedia

Aan het eind van de zomer kunnen we ook al de reuzenplaneten saturnus en jupiter weer zien. Het begint met saturnus, waarna jupiter nog even op zich laat wachten. Saturnus staat eind augustus laag aan de hemel in het zuidoosten. Jupiter staat  weliswaar hoger, maar is pas na eind september goed te zien.

Foto: Wikipedia

Aan het eind van de zomer staan de sterrenbeelden Cassiopeia en Andromeda weer op voldoende hoogte in  het noordoosten om te kunnen genieten van de Andromeda galaxy (Messier 31). Misschien lukt het dan ook het nabij gelegen stelsel M110 (met een magnitude 8)  te spotten.

Tegelijkertijd komt de Grote Beer steeds lager aan de hemel te staan. Wie dus nog wil genieten van deepsky objecten rond de Grote Beer moet nu niet te lang meer wachten. Deze stelsels zijn in de zomer nog wel te zien, maar komen steeds lager aan de hemel te staan.

Het gaat dan om de M51 (Draaikolknevel), M81 en M82 (het sigaar stelsel) en M101 (de Pinwheel galaxy, waar ook een supernova bij te zien is).

Ik wens jullie weer veel kijkplezier toe!

Scroll naar boven