Astrochemie is een betrekkelijk nieuwe discipline binnen de astronomie, die zich bezighoudt met de fundamentele chemische processen in het heelal en daaruit voortvloeiend verklaringen geeft voor de vorming van zonnestelsels, zoals ons eigen zonnestelsel.
Doordat het heelal praktisch “luchtledig” is, vinden er heel andere chemische reacties plaats als op onze aarde. Er worden steeds vaker gecompliceerde koolstofverbindingen aangetoond die nog helemaal niet bekend zijn op aarde, maar meestal betreft het “gewone, ons zeer bekende” moleculen zoals water (H2O) en koolzuurgas (CO2) die aan de basis liggen van vele chemische processen in het heelal.
Naarmate de gaswolken zich verder verdichten wordt de basis gelegd voor de vorming van nieuwe zonnestelsels. Dit proces wordt in deze lezing verder toegelicht.
De chemische reacties beginnen pas op gang te komen als de ijle gassen in het heelal zich langzaam beginnen te verdichten onder invloed van hun eigen zwaartekracht. Daarbij speelt de vorming van amorfe “stofdeeltjes” een grote rol die op hun beurt weer als een katalysator werken voor tamelijk gecompliceerde chemische verbindingen die de basis vormen voor het ontstaan van leven op de aarde. “We zijn allemaal gevormd uit sterrenstof”!
Rik Le Poole
Rik Le Poole heeft gestudeerd aan de Landbouw Universiteit in Wageningen. Van jongs af aan heeft hij belangstelling gehad voor scheikunde. Hoewel hij het nooit bedrijfsmatig als vak heeft uit geoefend, heeft hij in het verloop van zijn loopbaan veel te maken gehad met zeer uiteenlopende scheikundige processen. Na zijn pensionering heeft hij zich verdiept in de astronomie en veel waarnemingen gedaan met zijn eigen telescoop in Zuidelijk Afrika. Recentelijk is hij zich gaan verdiepen in de astrochemie die door de ontwikkeling van belangrijke ondersteunende disciplines, een razendsnelle ontwikkeling doormaakt. Te denken is daarbij aan laboratoria waarin de processen in het heelal worden nagebootst en geavanceerde telescopen, zowel op de aarde (ALMA in Chili) als in de ruimte (James Webb), waarmee allerlei chemische verbindingen in het heelal kunnen worden aangetoond.
Lezing: Astrochemie.
Datum: 13 oktober 2023
Locatie: Het Groene huis
Aanvang: 20.00 uur, voorbereiding v.a. 19.00 uur
